ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ Water Strike ! ਸਿੰਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਜੇਹਲਮ ਨਦੀ 'ਤੇ ਤੁਲਬੁਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ, ਜਾਣੋ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਭ ਕੁਝ

Water Strike: ਭਾਰਤ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਹਰ ਬੂੰਦ ਲਈ ਤਰਸਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਟ੍ਰਾਈਕ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਿੰਧੂ ਜਲ ਸੰਧੀ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਹੁਣ ਜੇਹਲਮ ਨਦੀ 'ਤੇ ਤੁਲਬੁਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ 1987 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਜ਼ਿਕਰ ਕਰ ਦਈਏ ਕਿ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਉਮਰ ਅਬਦੁੱਲਾ ਨੇ ਤੁਲਬੁਲ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਬੈਰਾਜ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ 'ਤੇ ਕੰਮ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ, ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਪੀਪਲਜ਼ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਪਾਰਟੀ (ਪੀਡੀਪੀ) ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮਹਿਬੂਬਾ ਮੁਫਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਬਦੀ ਜੰਗ ਛਿੜ ਗਈ। ਮਹਿਬੂਬਾ ਨੇ ਇਸ ਕਾਲ ਨੂੰ "ਗੈਰ-ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰਾਨਾ" ਅਤੇ "ਖਤਰਨਾਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭੜਕਾਊ" ਦੱਸਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ।

ਤੁਲਬੁਲ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਕੀ ਹੈ?

ਤੁਲਬੁਲ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਵੁਲਰ ਬੈਰਾਜ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਬਾਰਾਮੂਲਾ ਵਿੱਚ ਵੁਲਰ ਝੀਲ ਦੇ ਮੂੰਹ 'ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਕੰਟਰੋਲ ਢਾਂਚਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਜੇਹਲਮ ਨਦੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਜੇਹਲਮ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਰੋਕ ਕੇ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। 1984 ਵਿੱਚ ਜੇਹਲਮ ਨਦੀ 'ਤੇ ਵੁਲਰ ਝੀਲ ਦੇ ਮੁਹਾਨੇ 'ਤੇ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਖੱਬੇ ਕੰਢੇ ਕੰਕਰੀਟ ਦੇ ਢੇਰ ਅਤੇ ਨੀਂਹ ਦਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਉਠਾਇਆ ਸੀ।

ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਾਲ ਭਰ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਾਉਣਾ ਸੀ। ਇਹ ਅਨੰਤਨਾਗ, ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਅਤੇ ਬਾਰਾਮੂਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਸਿੰਧੂ ਜਲ ਸੰਧੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਜੇਹਲਮ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭੰਡਾਰਨ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਇਆ। 2 ਅਕਤੂਬਰ 1987 ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਤੇ ਕੰਮ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਰੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ 13 ਦੌਰ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ, ਪਰ ਕੋਈ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਿਆ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਜੇਹਲਮ ਤੋਂ ਉਸ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਰੁਕ ਜਾਵੇਗਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਲੌਕ ਉਸਦੇ ਟ੍ਰਿਪਲ ਕੈਨਾਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ (ਜੇਹਲਮ-ਚਨਾਬ ਅਤੇ ਅੱਪਰ ਬਾਰੀ ਦੁਆਬ ਨਹਿਰ) ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਟੋਰ ਕੀਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਹਿੱਸੇ 'ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਸੀ।